Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru Rehberi

YAZAR HAKKINDA: Lisans eğitimini Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde, yüksek lisans eğitimini insan hakları hukuku üzerine İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde ve doktora eğitimini kamu hukuku alanında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde tamamladı. 2005 yılından bu yana İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde görev yapan Yrd. Doç. Dr. Karan, Hukuk Fakültesi'nde Anayasa Hukuku Anabilim Dalı'nda öğretim üyesidir. Anayasa hukuku ve insan hakları hukuku, ayrımcılık yasağı, ifade, örgütlenme ve toplanma özgürlükleri, Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru hakkı gibi konular üzerine çalışmalar yürütmektedir. Yayınlanmış eserleri şunlardır: Avrupa Birliği Ülkelerinde Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik Kurumları (İnsan Hakları Ortak Platformu, 2009); Ayrımcılık Yasağı Eğitim Rehberi (İdil Işıl Gül ile birlikte, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2011); Ayrımcılık Yasağı - Kavram, Hukuk, İzleme ve Belgeleme (İdil Işıl Gül ile birlikte, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2011); İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa: Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme (Sibel İnceoğlu vd. ile birlikte, Beta, 2013); Sanatta İfade Özgürlüğü, Sansür ve Hukuk (Siyah Bant, 2013), Gezi Parkı Olayları İnsan Hakları Hukuku ve Siyasi Söylem Işığında bir İnceleme (Burcu Yeşiladalı vd. ile birlikte, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2013). Ayrıca, Mehveş Bingöllü ile birlikte Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku (David Harris, Michael O'Boyle, Edward Bates, Carla Buckley, Şen Matbaa, 2013) adlı eseri Türkçeye kazandırmıştır.
KİTAP HAKKINDA: Türkiye'nin, 1990 yılından 2014 yılı sonuna kadar aleyhine yapılan başvurular sonucunda sonuçlanan 3.095 dava ile, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) önünde en fazla ihlal kararına muhatap olan ülke olması, Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru hakkının öngörülmesinde en önemli etkenlerden biridir. Bu kötü sicilin ortadan kaldırılması için akla gelen ilk adım, ortaya çıkan ihlallerin iç hukukta nihai olarak incelenmesi için Anayasa Mahkemesi'ne yetki verilmesi olmuştur.
23 Eylül 2012 tarihi itibariyle, hem Türkiye Cumhuriyeti, hem de diğer ülke vatandaşlarının ihlallerle ilgili olarak Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapabilmesi mümkün hale gelmiştir. Ancak, bireysel başvuru usulü de her yargısal usul gibi bir dizi koşulun yerine getirilmesini gerektiriyor. Başvuruların önemi bir kısmının herhangi bir hukuk bilgisi olmayan kişiler tarafından yapılmış olması, başvuruların büyük oranda kabul edilemez bulunmasına neden olmaktadır.
Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru Rehberi, başvuru usulü ile ilgili mevcut bilgi eksikliğinin ortadan kaldırılmasına katkı sunmayı hedeflemektedir. Bu kitapta Anayasa'nın temel hak ve özgürlüklerle ilgili maddelerinin Anayasa Mahkemesi tarafından nasıl yorumlandığına değil, bireysel başvuru usulüne odaklanılmıştır. Dr. Ulaş Karan tarafından hazırlanan bu çalışmada Anayasa Mahkemesi tarafından kitabın yayına hazırlandığı tarihe kadar yayınlanmış olan 846 bireysel başvuru kararını incelenerek Mahkeme'nin bireysel başvurularda ortaya koyduğu içtihatlar ışığında bireysel başvuru usulüne dair bazı tespitlerde bulunulmuştur. Bunun yanı sıra bu alanda ortaya çıkmış akademik çalışmalara da değinilmiştir.
Kitapta ayrıca hukuk alanında bilgi sahibi kişilerin yanı sıra bu alanda herhangi bir eğitim almamış kişilere yönelik olmak üzere; her konu başlığı altında ilgili mevzuata ve örnek niteliğinde Anayasa Mahkemesi kararlarına; bireysel başvuru ile ilgili mevcut uluslararası ve ulusal mevzuata; maddi durumu iyi olmayan ve bireysel başvuru yapmak üzere bir avukattan ücretsiz hukuki yardım almak isteyebilecek kişiler için baroların iletişim bilgilerine; Anayasa Mahkemesi tarafından hazırlanan bireysel başvuru formunun bir örneğine ve bireysel başvuru kılavuzuna da yer verilmiştir.
Dr. Karan, bir anayasa hukukçusu olmasının yanı sıra, bir insan hakları hukukçusu da olmasının kazandırdığı bilgi ve beceriyle, ilgili Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarını da ihmal etmeksizin, Anayasa Mahkemesi'nin uygulamasını bir başvuru için gerekli tüm hukuki başlıkları dikkatle irdeleyerek, bir kuyumcu sabrıyla başvurucuların yararlanmasına sunuyor.
Prof. Dr. Turgut Tarhanlı
Radikal Kitap, Toplumsal Tarih, Agos