Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt II

Prof. Dr. O. Göhkan ANTALYA




İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ V
İÇİNDEKİLER XI

İKİNCİ AYIRIM
HAKSIZ FİİLDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİSİ

§ 22. HAKSIZ FİİL VE HUKUKİ SORUMLULUK
I. GENEL OLARAK 1
II. AMACI 3
III. SORUMLULUK VE SİGORTA ARASINDAKİ İLİŞKİ 4
IV. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUK HUKUKUNDAKİ GELİŞMELER 5
V. İSVİÇRE HUKUKUNDA SORUMLULUK HUKUKUNDAKİ GELİŞMELER 6
VI. HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞUNUN DAYANDIĞI ESASLAR VE SORUMLULUK
ÇEŞİTLERİ 7
A. KUSUR SORUMLULUĞU 8
B. KUSURSUZ SORUMLULUK 10
1. GENEL OLARAK 10
a.Hakkaniyet Düşüncesi 10
b. Hakimiyet (Objektif Özen Yükümünün İhlali) Düşüncesi 10
c. Tehlike Düşüncesi 11
2. KUSURSUZ SORUMLULUK HALLERİ 11
VII. BENZER TALEPLERLE OLAN İLİŞKİSİ 12
A. HUKUKİ İŞLEMDEN DOĞAN TALEPLERLE 12
B. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN TALEPLERLE 12
C. VEKALETSİZ İŞGÖRMEDEN DOĞAN TALEPLERLE 12

§ 23. DAR ANLAMDA HAKSIZ FİİL (KUSUR) SORUMLULUĞU 15
I. KUSUR SORUMLULUĞU 15
II. FİİL (DAVRANIŞ) 16
A. KAVRAM 16
B. ÇEŞİTLERİ 17
1.OLUMLU FİİL (DAVRANIŞ) 17
2.OLUMSUZ FİİL (DAVRANIŞ) 18

§ 24. KUSURLU FİİL 21
I. KUSUR KAVRAMI 21
II. KUSURUN FONKSİYONU 22
A. ZARAR VERENİN SORUMLULUĞUNU DOĞURMASI 22
B. TAZMİNATIN KAPSAMININ BELİRLENMESİ 23
C. ZARAR VERENİN SORUMLULUĞUNU SONA ERDİRMESİ 23
D. İÇ İLİŞKİDE ZARARIN PAYLAŞTIRILMASI 23
III. KUSURUN SUBJEKTİF YÖNÜ OLARAK: KUSUR EHLİYETİ 23
IV. KUSURUN OBJEKTİF YÖNÜ 25
A. KUSURU AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 25
1. SUBJEKTİF TEORİ 25
2. OBJEKTİF TEORİ 26
B. KUSURUN OBJEKTİF YÖNDEN ÇEŞİTLERİ 27
1. GENEL OLARAK 27
2. KAST 28
a. Kastın Unsurları 28
aa.Öngörme (Tasavvur) 28
bb.İsteme (İrade) 29
b. Kastın Çeşitleri 29
aa.Doğrudan Kast 30
bb.Dolaylı Kast 30
3. İHMAL 30
a. Kavram 30
b. İhmalin Belirlenmesi (İhmalin Objektifleştirilmesi) 31
c. İhmalin Belirlenmesinde Yararlanılacak Yardımcı Unsurlar 33
d. İhmalin (Kusurun) Hukuka Aykırılıktan Ayırt Edilmesi 34
e. İhmal Çeşitleri 36
aa.Hafif İhmal - Ağır İhmal 36
bb.Bilinçli İhmal - Bilinçsiz İhmal 37
4. AĞIR KUSUR - HAFİF KUSUR 38

§ 25. HUKUKA AYKIRI FİİL 39
I. KAVRAM 39
II. HUKUKA AYKIRILIĞI AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 40
A. SUBJEKTİF HUKUKA AYKIRILIK GÖRÜŞÜ 40
B.OBJEKTİF HUKUKA AYKIRILIK GÖRÜŞÜ 41
III. TANIM 42
IV. HUKUKA AYKIRI DAVRANIŞLAR 43
A. YASAK KURALI 43
1. YASAK KURALI BİR DAVRANIŞ KURALI OLMALI 43
aa. Genel Olarak 45
bb. Ahlaka Aykırılıktan Sorumluluğun Şartları 46
aaa. Ahlaki Yasak Kuralına Aykırı Fiil 46
bbb. Başkasına Kasten Zarar Veren Fiil 47
ccc. Zarar 47
ddd. Uygun İlliyet Bağı 48
cc. Uygulama Örnekleri 48
dd. Yaptırımı 48
2. YASAK KURALIN AMACI DOĞRUDAN DOĞRUYA MALVARLIĞI VE KİŞİ
VARLIĞI DEĞERLERİNİ ZARARDAN KORUMA OLMALI 49
a. Mutlak Hakkı Koruma Kuralı İle Koruma 50
b. Koruma Kuralı İle Koruma 53
aa. Genel Olarak 53
bb. Koruma Kuralının Belirlenmesi 53
cc. Kuralın (Normun) Koruma Amacı Görüşü 54
aaa. Genel Olarak 54
bbb. Kuralın Koruma Amacının Korunacak Kişileri Belirlemesi 56
ccc. Kuralın Koruma Amacının Korunacak Malvarlığı Ve Kişi
Değerlerini Belirlemesi 58
c. Tehlike Kuralı 59
d. Yalın (Diğer) Malvarlığı Zararlarında Hukuka Aykırılık 61
e. Nisbi Hakka Aykırılıkta Hukuka Aykırılık 62
f. Dürüstlük Kuralına Aykırılık 62
B. YASAK KURALINA AYKIRI FİİL 63
1. OLUMLU FİİLLE HUKUKA AYKIRILIK 63
2.OLUMSUZ FİİLLE HUKUKA AYKIRILIK 64
a. Yazılı Bir Hukuk Kuralı Olumsuz Bir Davranışta Bulunmamayı Yasak
Kuralı Olarak Öngörüyorsa 64
b. Kaçınma Fiili Ahlaka Aykırı Fiil Teşkil Ediyorsa 65
c. Kaçınma Fiili Tehlike Kuralına Aykırılık Teşkil Ediyorsa 65
C. HUKUKA AYKIRILIK BAĞI 65
V. HUKUKA AYKIRILIĞI KALDIRAN HALLER 66
A. GENEL OLARAK 66
B.YASAL BİR YETKİNİN KULLANILMASI 67
C. ZARAR GÖRENİN RIZASI 68
D. ÜSTÜN NİTELİKTE ÖZEL VE KAMUSAL YARAR 70
E. HAKKINI KENDİ GÜCÜYLE KORUMASI 71
1. KAVRAM 71
2. ŞARTLARI 72
a. Hakkın Korunması 72
b. Diğer Yasal Koruma Yollarıyla Korunmanın Zamanında
Yapılabilmesinin Mümkün Olmaması 72
c. Fiili Gücün Kullanılmaması Durumunda Hakkın İleri Sürülmesinin
Güçleşecek Olması 73
d. Fiili Gücün Kullanılması Hakkı Korumaya Elverişli Ve Orantılı Olmalı 73
3. SONUÇLARI 73
F. HAKLI SAVUNMA (MEŞRU MÜDAFAA) 73
1. KAVRAM 73
2. ŞARTLARI 74
aa.Savunanın Veya Üçüncü Bir Kişinin Şahıs Ve Mallarına Saldırı Olmalı 74
bb. Saldırı Mevcut Olmalı 74
cc. Saldırı Devam Etmeli 74
dd. Saldırı Hukuka Aykırı Olmalı 75
a. Savunma Bizzat Saldırana Karşı Yapılmalı 75
b. Saldırının Onunla Orantılı Savunma İle Ortadan Kaldırılması
Zorunluluğu 75
3. SONUÇLARI: SORUMSUZLUK 76
G. ZORUNLULUK (IZTIRAR HALİ) 76
1. KAVRAM 76
2. ŞARTLARI 77
aa. Kendisinin Veya Başkasının Şahıs Ve Mallarının Zarar Görme
Tehlikesi Söz Konusu Olmalı 77
b. Tehlike Bir Kişinin Mallarına Zarar Verme Tehlikesinin Önlenmesi
İçin Gerekli Olmalı 77
c. Diğer Bir Kişinin Malına Verilen Zarar Tehlike İle Orantılı Olmalı 78
3. SONUÇLARI: GİDERİM SORUMLULUĞU 78

§ 26. ZARAR VERİCİ DAVRANIŞ 81
I. ZARAR KAVRAMI 81
II. ZARAR ÇEŞİTLERİ 83
A. MADDİ ZARAR 83
1. KAVRAM 86
2. HESAPLAMA YÖNTEMLERİ 89
a. Objektif Hesaplama Yöntemi 89
b. Subjektif Hesaplama Yöntemi 90
3. MADDİ ZARARIN BELİRLENME ANI 90
4. MADDİ ZARARIN GÖRÜNÜM ŞEKİLLERİ 92
a. Fiili Zarar Ve Yoksun Kalınan Kar 92
aa. Fiili Zarar 93
bb. Yoksun Kalınan Kazanç/Kar 93
b. Doğrudan Zarar Ve Dolaylı Zarar 96
aa. Doğrudan Zarar 96
bb. Dolaylı Zarar 96
c. Dolayısıyla Zarar Görenin Zararı: Yansıma Zarar 97
d. Normatif Zarar 99
aa. Genel Olarak 99
bb. Zarar Görenin Şeyi Kullanma İmkanından Mahrum Kalmasından
Doğan Zararı 103
aaa. Ticarileştirme teorisi 104
bbb. İhtiyaç teorisi 104
ccc.Beklentilerin boşa çıkma teorisi. 104
e. Mevcut Zarar, Müstakbel (Gelecekteki) Zarar, Muhtemel
(Olası) Zarar 105
f. Ölüm Ve Bedensel Zarar, Eşyaya İlişkin Zarar Ve Diğer Zararlar 105
aa. Ölüm Ve Bedensel Zarar 106
aaa. Bedensel Zarar 106
a'. Genel Olarak 106
b'. Geçici Bedensel Zarar - Sürekli Bedensel Zarar 108
c'. Bedensel Zarar Kalemleri 108
aa'. Tedavi Giderleri 108
bb'. Kazanç Zararları 110
cc'. Çalışma Gücünün Azalmasından Ya Da Yitirilmesinden
Doğan Zararlar 112
dd'. Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Zararlar 114
bbb. Ölüm Halinde Uğranılan Zararlar 115
a'. Ölenin Mirasçılarının Uğradığı Zararlar 115
aa'. Cenaze Giderleri 115
bb'. Ölüm Hemen Gerçekleşmemişse 116
aaa'. Tedavi Giderleri 116
bbb'. Çalışma Gücünün Azalmasından Ya Da Yitirilmesin