Divan Şiiri Şekil Bilgisi

Nazım şekli, kafiye ve nazım birimine bağlı olarak ortaya çıkar. Elinizdeki eserde, nazım şekilleri bu iki temel özellikleri dikkate alınarak kafiyeye göre tek kafiyeli ve çok kafiyeli; nazım birimine göre de beyit birimli ve bent birimli olmak üzere yeniden tasnif edilmiştir.

Nazım şekillerinin sistematiği üç ana yapı etrafında oluşur: -Gazel/kaside tipi,

-Kıta tipi, -Mesnevi tipi.

Diğer nazım şekilleri, bu üç ana yapının belli bir sistem içinde genişlemesiyle ortaya çıkar.

Gazelin genişlemesiyle, ilk bendi matla-bent olan müselles, murabba, muhammes, müseddes, müsebba, müsemmen, mütessa, muaşşer vd. klasik musammat şekiller meydana gelir.

Kıtanın genişlemesiyle ortaya çıkan şekil, terci-benttir.

Mesneviden gelişen nazım şekli ise her bendin vasıtası birbirinden bağımsız olan terkib-benttir.

Bu üç ana yapı etrafında oluşan nazım şekilleri, tek kafiyeli ve çok kafiyeli olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Bunlar da kendi içinde beyit birimli ve bent birimli şekiller olarak çeşitlenir.

Elinizdeki eserde, divan şiiri nazım şekilleri yeni bir sistematik çerçevesinde açıklanmaktadır. Bu bakış açısı, nazım şekillerinin öğretimini de kolaylaştırıcı niteliktedir.