Doğu Rumeli'de Kayıp Köyler

Bu kitapta, "Güneydoğu Avrupa'da Yer İsimleri Konkordansı: Bulgaristan" konulu araştırmadan elde edilen sonuçlar değerlendirilmektedir. Osmanlı coğrafyası hakkındaki bilgiler günümüzde de ihtiyaçları karşılayacak düzeyde değildir. Öyle ki belli başlı el kitapları ve kataloglarda bile yer isimlerinin azımsanmayacak bir kısmı yanlış yazılmış olup bir çok yerleşim yerinin haritadaki yeri bilinmemektedir. Bu çalışma öncelikle böyle bir ihtiyacı karşılamak amacıyla hazırlanmıştır. Doğu Rumeli vilayetinde ve günümüzde Bulgaristan'ın güneyinde bulunan İslimye sancağı ve sekiz kazasında (İslimye, Ahyolu, Misivri, Burgaz, Aydos, Karinabad, Yanbolu ve Yeni Zağra) yer alan köy isimleri Osmanlı, Rus, Bulgar, Avusturya, Alman ve diğer kaynaklarda tespit edilerek farklı şekilleriyle karşılaştırmalı olarak verilmektedir. Çalışmada, Bulgaristan'da uygulanan yer ismi değişikliği politikası ve göçler sonucunda boşalan ve harabe olan köyler ayrıntılı olarak incelenmekte ve örneklerle ortaya konmaktadır. Antik dönemlerden beri yerleşim yerleri savaş ve kuraklık gibi değişik nedenlerle boşalmıştır. 19. yüzyıldan itibaren ise bu etkenlere başka önemli bir etken eklenmiştir: ulus devletlerin kuruluşu. 93 Harbi ve Bulgaristan'ın kuruluşuyla başlayan göçler ve homojenleştirme politikaları sonucunda İslimye sancağı ve kazalarının geçmişle bağları tanınmaz hale gelmiştir. Bulgarca olmayan coğrafi isimler değiştirilmiş ve Türk ve Rum yerleşim yerlerinin önemli bir kısmı boşalmıştır. Bazı kazalarda Müslüman köylerinin üçte birine yakını haritadan silinmiş ve harabe olmuştur.


İslimye sancağı örneğinde, ulus devletlerin uyguladığı homojenleştirme politikalarının sonuçlarını köy bazında ortaya koyan ilk çalışmalardan biri olan bu eser; yakın dönem tarihinin anlaşılması için bu tür çalışmaların diğer bölgelere de yaygınlaştırılması gerekliliğini ortaya koymaktadır.