Ezidiler Kara Kitap Kara Talih

Yazıyla sürekli bir iletişim kuramayan, her türlü dinî yayılmacı anlayıştan uzak duran ve günbegün azalan bir nüfusa sahip olmaları sebebiyle de neredeyse antropolojik bir öğe olarak incelenmeye başlanan Ezidiler tarihsel körlükten muzdarip olan topluluklardan sadece biridir. Hem kültürel hem de siyaseten tartışmalı bir hal alan Ezidilik bin yılda var ettiği tüm mitolojik anlatıyı ve kültürel yapıyı bu yüzyılda kaybetmek üzere. Gerek topluluğun iç dengesi gerekse de dışarıdan yapılan müdahaleler bu kültürel kopuşu hızlandırmaktadır. Bu kültürel kopuş dâhilinde ortaya çıkan sorunlar sadece Hıristiyanlık ve Müslümanlık gibi daha kurumsal dinlerin yarattığı siyasî, kültürel, dinî ve askerî baskıyla sınırlı değildir. Bugün Ezidileri tarihin sayfalarına doğru iten etkenler arasında, Ezidiliğin kayıp iki dinî kitabının onlarca farklı kopyasının ortaya çıkmış olması, Ezidi toplumunun tarih boyunca ve çeşitli yönetimler altında maruz kaldığı katliamlar, sürgünler ve savaşlar, günümüzde modernizmin etkileriyle daha da belirginleşen kuşaklar arası farklılıklar da rol oynamaktadır. Bunların yanı sıra geçtiğimiz yüzyılda ortaya çıkan ulusallaşma hareketleri sonucunda Ezidi toplumunun farklı devletler, kültürler ve dinlerle olan etkileşimi ve bunların sonucunda ortaya çıkan ayrışma Ezidiliğin bir diğer sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Kara Kitap Kara Talih başlıklı bu çalışma Ezidilerin bu zorlu yolculuğunu az da olsa kayıt altına almayı amaçlamaktadır. Bu amaçla Amed Gökçenin 2004 yılından bu yana Türkiye, Suriye, Irak, Gürcistan, Ermenistan ve Almanyada yürüttüğü saha araştırmalarında elde ettiği sözlü kültüre ait bilgiler Saner Şenin fotoğraflarıyla birlikte sunulmaktadır. Tartışma yaratacak başlıklar üzerinden değil, topluluğun gündelik hayatta kullandığı argümanlar üzerinde şekillenen Kara Kitap Kara Talih Ezidi topluluğunun görünür olma çabasına destek olarak önemli bir boşluğu dolduracaktır.

YAZAR HAKKINDA: İstanbul Bilgi Üniversitesi Tarih Bölümü bitirdi. Master derecesini İstanbul Bilgi Üniversitesi Kültürel İncelemeler Bölümünden aldı. 2005 yılından beri İstanbul Bilgi Üniversitesi bünyesinde (Y)Ezidi Kültürünün Karşılaştırmalı Araştırılması adlı uluslararası çalışmayı yürütmektedir. Çalışmalarının ilk ürünü Kalan Müzik tarafından 2009 yılında çıkarılan (Y)Ezidiler adlı CD-Kitaptır. Araştırmalar sonucu elde edilen kaynaklar ise Osmanlı ve İngiliz Arşiv Belgelerinde Yezidiler adı altında İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları tarafından 2011 yılında yayımlanmıştır. Yazarın İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları tarafından okuyucuya sunulan Abede-i İblis Yezidi Taifesinin İtikadı, A'datı, Evsafı (2013) isimli bir kitabı ve Damla Tanla ile çevirisini üstlendiği Ezidilik: Arka Planı, Dinî Âdetleri ve Metinsel Geleneği (2014) isimli çevirisi bulunmaktadır.