Mewlîd

Seyda Xasî, dar ve siyasal bir çerçeve içerisinde sıkışıp kalan Dili ne bir çıkış yolu aramaktadır. Seyda Xasî, Ustadı Ehmed Xani ekolündedir ve bu ekol Kürt kültürüne bir tanım getirmiştir,ona bir Ruh kazandırmıştır, Seyda Xasî, Ehmed Xaninin çar koşe sinden etkilenerek, bir beşlik halinde şiirler yazmıştır. Seyda Xasîden öğreniyoruz ki, Kültür, Bir ulusun tarih boyunca biriktirip, kendine özgü bir şekil verdiği zihni manevi, sanatsal, tarihi, edebi, dini,ve duygusal birikimlerinin senboller,işaretler,gelenekler,adet,sosyal yaşantı ve anıtlar şeklinde ortaya çıkması olarak tanım getirmektedir. Bu birikimler Kürtlerin acılarını karekterlerini, sosyal özelliklerini ve nasıl bir ekonomik yapıya sahip olduğunu gösterir.

Seyda Xasînin yaptığı çalışmaların büyük bölümü kayıptır. Ancak bazı şiirleri ve şuan elimizde olan el yazması Mewlid günümüze kadar ulaşabilmiştir. Şiirlerinde Din ve Kürdistan sevgisi eksenli olması, Seyda Xasî, nasıl bir gaye ve amaç taşıdığını bize miras bırakmaktadır.

Seyda Xasî ve Said-i Kurdiaynı dönemin insanı olmaları da gösteriyor ki Kürt önderleri nin o dönemde Kürt toplumuna çıkış yolu olarak Kürtlerin potansiyelinde var olan toplumsal hissini ikaz ederek uyandırmışlar, Hürriyet Hissi, Fedakarlık karakteri, Fikr-i Milliyet, Kürdistana muhabbet ve İnsani kardeşlik. Ve aynı zamandaUstad şu veciz sözü de maksadını tam anlamıyla göstermektedir.Ey Kürdler Hubb-u Din , Hubb-u vatan ile mücehhez olmalıyız.yani Din sevgisi ve vatan sevgisi ile donatılmalıyız


***************

Xasî gerenî ziwanî xo yo ke yew çerçeweya teng û sîyasî de mendbi rê reyeyêk vejo. Seydayê Xasî mektebê (ekolê) Ehmedê Xanî ra yo. No ekolî kulturê kurdan rê yew îfade û rûhêko newe ardo meydan. Seyda binê tesîrê Xanî de mendo û vera çar koşe yanê ey, Seydayî zî beşlik nuştî. Ma Seydayî ra musenî ke, çîye tarixî, manevî, hîsî, sanawî ke yew milet tarix ra arêkerdî, ardî pêser sey senbolan, îşaretan, urf û edetan esayê û âmeyî vatiş, kultur o yo. No zî dej û karakterê kurdan, xususîyetanê cematî û ekonomîyê yin mojneno.
Zafîyê xebatê Seyda Xasî vîndîbîyayeyî ya. Têna, mewlîdê ey o zazakî û tikeyî şîîrê ey heta ewro resay ma. Şîîranê ey de temayê dînî û Kurdistanî bingeh a.
Seydayê Xasî û Seîdê Kurdî merdimî yew zemanî yê. Serekanê kurdanê o wextî reyeyê xelas wina motu ra: Hîsê cematkî yê ke potansîyelê kurdan de estbî, ayakerdiş. Hîsê hurîyetî, secîyeyê fedakarî, fikrê milîyet, sînayişê Kurdistanî û biratîye însanan..