Muhammed İkbal'de Ölümsüzlük Düşüncesi

Ölumsuzluk, insanın kişiliğini, eylemlerini, duşuncesini ve ölum sonrasına dair umut ve özlemini belirleyen önemli problemlerden biridir. Bu nedenle ölumsuzluk problemi, duşunce tarihi boyunca birçok duşunur tarafından tartışılmıştır. Her duşunur kendi duşunce ve inanç sistemi çerçevesinde ölumsuzluk konusundaki duşuncelerini izah eder. Muhammed İkbal, bu konuda duşuncelerini ileri suren önemli duşunurlerden biridir. İkbal, insanın ölumden sonra kendi olarak varlığını surduğunu öngören bir ölumsuzluk anlayışını ortaya koyar. Bu anlayışı, ruh, beden, ölum, ben, benlik ve Tanrı kavramlarının ölumsuzluk ile olan ilişkisi, kişisel benin ölumden sonra varlığını nasıl koruduğu, bu konuyla doğrudan ilişkili olan yeniden yaratılış öğretisi, berzah problemi ve ölumsuzluk duşuncesi ile zaman kavramı arasındaki ilişki, kazanılan ölumsuzluk, ölumsuzluğun bir kanıtı olarak ahlaki zorunluluk ve materyalist duşunceye yönelik eleştirilergibi konularla ifade eder.
İkbal'in eserlerine özel atıfla, bu çalışmamızda bir yandan İkbal'in ölumsuzluk duşuncesinin özunu, özgunluğunu, önemini ve değerini, öte yandan ölumsuzluk duşuncesinin seyrini anlatmaya, böylelikle de duşuncetarihi alanına yeni bir çalışmayla katkı sağlamaya çalıştık.