Terbiye ve Sosyoloji

1908 Meşrûtiyeti'nden beri memleketimizde mektep sistemlerinde birçok yenilikler,
ileri hamleler oldu. Bunları takdir ile karşılamaklığımız lâzımdır. Yalnız zaman ve
mekân şartlarını düşünmeden, eğitim unsurlarının olgunluk derecelerini hesaplamadan
yapılan ıslahat daima geçici bir mâhiyette kaldı. Eğitim unsurunu "bir meslek hâline
getiren kanunlar çıktı, fakat bunu zaman ile destekleyen koruyucu tedbirler, öğ-
retmenin maddî yaşayışını, mânevî, meslekî teşekkülünü (formation) besleyen,
düzenleyen teşkilât kurulamadı. Cumhuriyet ve demokrasi rejiminin en büyük kalesi
silahlı kuvvetlerden fazla öğretim ordusudur. Bu ordu, maddî kuvvetlerden ziyade bir
memleket hayatında tesirli roller ifa eder. Yurt sevgisine ve meslek aşkına dayanan bu
kuvvete sosyal hayatta mevki vermek, onu değerlendirmek her şeyden evvel yapılması
gereken bir iştir. Her türlü terbiye, öğretim reformlarında meslek adamlarının serbestçe
konuşmalarıyla iş görürsek yaptığımız işler geçici mâhiyette kalmaz. Birçok yenileşme
hamlelerinde şuurumuzun iç âleminin duygularıyla değil, görünüşe aldanarak, zâhiri
taklit ederek iş gördük. Yaptığımız maddî fedakârlık ile elde ettiğimiz netice birbirine
uygun olmadı. Şimdiden sonra ideali şekle feda etmemekliğimizi temenni edelim.
Ä°. Memduh Seydol